ทำไมต้องเสริม "ภูมิคุ้มกัน"

ในทุกวัน ร่างกายของมนุษย์ได้รับจุลินทรีย์ต่างๆ เข้าสู่ร่างกายมากมาย ทั้งที่ทำให้เกิดโรค และไม่ทำให้เกิดโรค โดยติดมากับอาหารที่เราทานเข้าไป หรือปะปนมากับฝุ่นละอองและอากาศที่เราหายใจเข้าไป แต่เรายังมีสุขภาพเป็นปกติอยู่ได้ เพราะร่างกายเรามีกลไกที่จะป้องกันตัวเอง และทำลายเชื้อโรค หรือสิ่งแปลกปลอมนั้น เรียกว่า เรามีภูมิคุ้มกัน 

ในสมัยโบราณ ได้มีผู้สังเกตุว่า ถ้าคนใดเป็นโรคแล้วหายจากโรคนั้น จะไม่เป็นโรคนั้นซ้ำอีก ซึ่งแท้จริงแล้ว ก็คือร่างกายเราสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาปกป้องเรา ไม่ให้เป็นโรคติดเชื้อเดิมๆ แต่ยังคงเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคอื่นๆได้ ทำให้ทราบว่า ภูมิคุ้มกัน มีความจำเพาะต่อโรค และจะสร้างขึ้นได้ จะต้องเป็นโรคนั้นมาก่อน ซึ่งเรียกว่า การเกิดปฏิกิริยาตอบสนองทางภูมิคุ้มกัน

ประโยชน์ของระบบภูมิคุ้มกัน คือป้องกันและต่อสู้ทำลายเชื้อโรค ถ้าระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ เช่น ทำงานไม่ได้ หรือทำงานบกพร่อง เราก็จะติดเชื้อง่าย และตายได้จากการติดเชื้อ แม้จะเป็นชนิดที่ไม่ทำให้เกิดโรค เช่น ในผู้ป่วยโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง แต่ถ้าระบบภูมิคุ้มกันทำงานมากเกินไป ก็จะก่อให้เกิดโทษได้ เช่น ทำให้เกิดโรคหอบหืด, โรคภูมิแพ้ชนิดต่างๆ หรือเกิดโรคภูมิต้านทานต่อเนื้อเยื่อตนเองได้


ระบบภูมิคุ้มกัน สามารถเสริม หรือสร้างได้ เช่น โดยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคต่างๆ หรือโดยการถ่ายทอดจากแม่ไปยังลูกโดยทางรก หรือทางน้ำนม เด็กที่กินนมแม่ก็จะมีสุขภาพดี ไม่ติดเชื้อง่าย ซึ่งประโยชน์ของการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่เห็นได้ชัดคือ การฉีดวัคซีนป้องกันโรคต่างๆ ให้กับเด็กตั้งแต่ยังเล็ก ทำให้โรคบางชนิดหมดไปจากโลก เช่น ฝีดาษ และโรคโปลิโอ เป็นต้น

เนื่องจากการใช้ชีวิตที่เร่งรีบ การทานอาหารที่มีสารตกค้าง ความเครียดจากการทำงาน ไม่มีเวลาออกกำลังกาย ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของคนในยุคนี้ผิดปกติ ไม่สมดุลย์ ทำให้เกิดโรคใหม่ที่ไม่ทราบสาเหตุชัดเจน หรือเกิดโรคที่รักษาไม่หายขาดเช่น โรคสะเก็ดเงิน ข้อเข่าเสื่อม รูมาตอยด์ เบาหวาน ภูมิแพ้ กระเพาะอักเสบ ป่วยเรื้อรัง  เป็นต้น

การเสริมภูมิคุ้มกัน เปรียบเหมือนเรามีเหล่านักสู้ Avengers มาช่วยต่อสู้ศัตรูร้าย ที่บุกรุกเข้าสู้ร่างกายของเราได้ตลอดเวลา แต่ปัจจุบัน เชื้อโรคพัฒนาตัวเอง เกิดเป็นไข้หวัด 2009   จนถึง ไข้หวัดสายพันธุ์ใหม่ 2012   และโรคที่ยังไม่ทราบสาเหตุอีกมากมาย ดังนั้นเราต้องรีบดูแลสุขภาพด้วยตัวเองก่อน เลือกทานอาหารที่มีประโยชน์ ปลอดสารพิษ หมั่นออกกำลังกาย เสริมภูมิคุ้มกันให้สมดุล ก่อนที่ Avengers จะมาช่วยเราไม่ทัน


ขอบคุณข้อมูลจาก ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

งานวิจัยเสริมภูมิคุ้มกันให้สมดุล Operation Bim